Pyrrhosoma nymphula
Pyrrhosoma nymphula
(Sulzer, 1776)
Frühe Adonislibelle
Taxonomie / Odonata / Zygoptera / Coenagrionidae / Pyrrhosoma nymphula
Aussehen

Diese Kleinlibelle erreicht eine Körperlänge von 35-45mm bei einer Flügelspannweite von 50-70. Sie ist die einzige rotgefärbte Kleinlibellenart in Mitteleuropa.
Die Beine sind schwarz gefärbt. Darin unterscheidet sie sich von der Scharlachlibelle, deren Beine rot gefärbt sind. Bei beiden Geschlechtern befinden sich schwarze Zeichnungen am Abdomen, die sich bei den Männchen auf die hinteren Segmente beschränken.

Lebensraum

Als Habitat werden Weiher, langsam fließende Bäche und gern auch moorige Tümpel angenommen. Da sie nur relativ selten frei sitzt, sondern eine dichte Ufervegetation bevorzugt, in welcher sie sich verbergen kann, wird diese weitverbreitete und auffällig gefärbte Art nicht so oft wahrgenommen wie andere häufige Kleinlibellen.
Die Larven entwickeln sich im Wasser und überwintern im letzten Larvenstadium.

Vorkommen

In Europa weit verbreitet. In Skandinavien tritt sie nur in den südlichen Regionen sowie entlang der norwegischen Küste auf; die Art fehlt aber zur Gänze in Teilen Südeuropas und der Balkanhalbinsel.

Flugzeit
Jan
Feb
Mär
Apr
Mai
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dez
Gefährdung

Sie scheint nicht gefährdert, steht aber unter Naturschutz (2023).

Verbreitung im Land-Salzburg
zobodat-2029713: AUT, Salzburg, Wallersee-Moor, 13.17° östl. L., 47.92° nördl. Br., 510.0 m Seehöhezobodat-2030989: AUT, Salzburg, Wenger Moor, 13.18° östl. L., 47.92° nördl. Br., 510.0 m Seehöhezobodat-2030990: AUT, Salzburg, Koppl, 13.15° östl. L., 47.80° nördl. Br., 753.0 m Seehöhezobodat-2030991: AUT, Salzburg, Wenger Moor, 13.18° östl. L., 47.92° nördl. Br., 510.0 m Seehöhezobodat-2030992: AUT, Salzburg, Werfen, 13.18° östl. L., 47.47° nördl. Br., 440.0 m Seehöhezobodat-3693480: AUT, Salzburg, Zell am Wallersee, 13.15° östl. L., 47.91° nördl. Br., 514.0 m SeehöheLH0019-Z8579: AT,Salzburg,Puch,Urstein,1304963, 13.08° östl. L., 47.71° nördl. Br., 442.0 m SeehöheMK-Z53022: Salzburg, Stadt Salzburg, Gnigl, Josef Waach-Straße 13/1, 13.06° östl. L., 47.81° nördl. Br., 430.0 m SeehöheMK-Z66714: Salzburg, St. Georgen, Irlacher Au, Auteiche, 12.87° östl. L., 48.00° nördl. Br., 383.0 m SeehöheMK-Z66715: Salzburg, Bürmoos, Zehmemoos, 12.93° östl. L., 48.00° nördl. Br., 438.0 m SeehöheMK-Z66716: Salzburg, Bürmoos, Zehmemoos, 12.93° östl. L., 48.00° nördl. Br., 438.0 m SeehöheMK-Z66717: Salzburg, Bürmoos, Ringofen, Teich, 12.94° östl. L., 47.99° nördl. Br., 430.0 m SeehöheMK-Z66718: Salzburg, Bürmoos, Ortsgebiet, Teich, 12.93° östl. L., 47.99° nördl. Br., 439.0 m SeehöheMK-Z66719: Salzburg, Bürmoos, Ortsgebiet, Teich, 12.93° östl. L., 47.99° nördl. Br., 439.0 m SeehöheMK-Z66720: Salzburg, Bürmoos, Ortsgebiet, Teich, 12.93° östl. L., 47.99° nördl. Br., 439.0 m SeehöheMK-Z66721: Salzburg, Nußdorf, Weitwörth, 12.97° östl. L., 47.93° nördl. Br., 407.0 m SeehöheMK-Z66722: Salzburg, Nußdorf, Weitwörth, Badesee Auersperg, 12.96° östl. L., 47.92° nördl. Br., 397.0 m SeehöheMK-Z66723: Salzburg, Anthering, Haunsberg, Buchstätt, 13.01° östl. L., 47.91° nördl. Br., 600.0 m SeehöheMK-Z66724: Salzburg, Anthering, Haunsberg, Pomed, 13.01° östl. L., 47.91° nördl. Br., 630.0 m SeehöheMK-Z66725: Salzburg, Anthering, Antheringer Au, 12.99° östl. L., 47.88° nördl. Br., 405.0 m SeehöheMK-Z66726: Salzburg, Straßwalchen, Irrsdorf, Rattensam, 13.29° östl. L., 47.97° nördl. Br., 548.0 m SeehöheMK-Z66727: Salzburg, Köstendorf, Gerperding, Eisbach-Ufer, 13.19° östl. L., 47.95° nördl. Br., 535.0 m SeehöheMK-Z66728: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor mit Altbach, 13.18° östl. L., 47.93° nördl. Br., 509.0 m SeehöheMK-Z66729: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor mit Altbach, 13.18° östl. L., 47.93° nördl. Br., 509.0 m SeehöheMK-Z66730: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor mit Altbach, 13.18° östl. L., 47.93° nördl. Br., 509.0 m SeehöheMK-Z66731: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor mit Altbach, 13.18° östl. L., 47.93° nördl. Br., 509.0 m SeehöheMK-Z66732: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor, Altbach, 13.17° östl. L., 47.93° nördl. Br., 507.0 m SeehöheMK-Z66733: Salzburg, Köstendorf, NSG Wenger Moor, Wallerbach, W Maierhof, 13.19° östl. L., 47.94° nördl. Br., 512.5 m SeehöheMK-Z66734: Salzburg, Elixhausen, Ursprunger Moor, 13.06° östl. L., 47.89° nördl. Br., 560.0 m SeehöheMK-Z66735: Salzburg, Koppl, Willischwandt, Teiche, 13.16° östl. L., 47.81° nördl. Br., 715.0 m SeehöheMK-Z66736: Salzburg, Thalgau, Fischbachtal, Wasenmoos, NW Mooswirt, 13.25° östl. L., 47.87° nördl. Br., 767.0 m SeehöheMK-Z66737: Salzburg, Thalgau, Kienberg, Müllnerbachtal (Stilles Tal), 13.29° östl. L., 47.81° nördl. Br., 710.0 m SeehöheMK-Z66738: Salzburg, Großgmain, Langwiesen NE, 12.97° östl. L., 47.74° nördl. Br., 590.0 m SeehöheMK-Z66739: Salzburg, Hallein, Gamp, Salzach-Altarm, 13.11° östl. L., 47.67° nördl. Br., 447.0 m SeehöheMK-Z66740: Salzburg, Puch bei Hallein, St. Jakob am Thurn, Weiher, 13.09° östl. L., 47.74° nördl. Br., 512.0 m SeehöheMK-Z66741: Salzburg, Puch bei Hallein, Ortsgebiet, Weiher W Ortsgebiet, 13.09° östl. L., 47.72° nördl. Br., 437.0 m SeehöheMK-Z66742: Salzburg, Puch bei Hallein, Prähausen W, 13.09° östl. L., 47.73° nördl. Br., 437.0 m SeehöheMK-Z66743: Salzburg, Adnet, Ortsgebiet, 13.13° östl. L., 47.70° nördl. Br., 510.0 m SeehöheMK-Z66744: Salzburg, Adnet, Marmorbrüche, 13.14° östl. L., 47.70° nördl. Br., 610.0 m SeehöheMK-Z66745: Salzburg, Vigaun, St. Margarethen, 13.13° östl. L., 47.68° nördl. Br., 461.0 m SeehöheMK-Z66746: Salzburg, Kuchal, Bürgerau, Badesee (Salzach), 13.14° östl. L., 47.62° nördl. Br., 457.0 m SeehöheMK-Z66747: Salzburg, Abtenau, Zwieselalm, 13.47° östl. L., 47.55° nördl. Br., 1350.0 m SeehöheMK-Z66748: Salzburg, Abtenau, Zwieselalm, Großedtalm, Moor, 13.48° östl. L., 47.55° nördl. Br., 1335.0 m SeehöheMK-Z66749: Salzburg, Lofer, Würmbach-Tal, Loferer Alm, 12.65° östl. L., 47.60° nördl. Br., 1450.0 m SeehöheMK-Z66750: Salzburg, Leogang, Grießensee, Grießener Moor, 12.64° östl. L., 47.46° nördl. Br., 957.0 m SeehöheMK-Z66751: Salzburg, Saalfelden, Hohlwegen, Brandlhof, 12.83° östl. L., 47.48° nördl. Br., 703.0 m SeehöheMK-Z66752: Salzburg, Saalfelden, Euring, Sportplatz, 12.82° östl. L., 47.45° nördl. Br., 707.0 m SeehöheMK-Z66753: Salzburg, Werfen, Gschwandgut, Gschwandtangerteich, 13.18° östl. L., 47.47° nördl. Br., 700.0 m SeehöheMK-Z66754: Salzburg, Pfarrwerfen, Sinnhub, Kreuzbergmauth, Tümpel, 13.21° östl. L., 47.44° nördl. Br., 540.0 m SeehöheMK-Z66755: Salzburg, Pfarrwerfen, Sinnhub, Kreuzbergmauth, Tümpel, 13.21° östl. L., 47.44° nördl. Br., 540.0 m SeehöheMK-Z66756: Salzburg, Werfenweng, Zaglauwinkel, Bischlingalm S, 13.30° östl. L., 47.45° nördl. Br., 1375.0 m SeehöheMK-Z66757: Salzburg, Werfenweng Ortsgebiet, Wimm, Moorwiese, 13.25° östl. L., 47.46° nördl. Br., 875.0 m SeehöheMK-Z66758: Salzburg,St. Martin am Tennegebirge, Köppelreithbachtal, Moorbereich W Schoberberg, 13.38° östl. L., 47.49° nördl. Br., 1070.0 m SeehöheMK-Z66759: Salzburg, Bischofshofen, Kreuzberg, Kreuzbergteiche, 13.22° östl. L., 47.43° nördl. Br., 540.0 m SeehöheMK-Z66760: Salzburg, Bad Hofgastein, Ortsgebiet S, 13.11° östl. L., 47.17° nördl. Br., 850.0 m SeehöheGH00164-Z78792: AT, Sbg, Pinzgau, Leogang, Grießen, Grißensee, 980m - Z2, 12.64° östl. L., 47.46° nördl. Br., 980.0 m SeehöheMK-Z78991: Salzburg, Stadt Salzburg, Gnigl, Josef Waach-Straße 13/1, 13.06° östl. L., 47.81° nördl. Br., 430.0 m SeehöheGH00164-Z82183: AT, Sbg, Pinzgau, Saalfelden süd, Gruber, um Hof, 740m - Z3, 12.82° östl. L., 47.40° nördl. Br., 740.0 m SeehöheGH00164-Z89421: AT, Sbg, Pinzgau, Saalfelden, Stadt, Neubaugasse, Garten, 740 m - Z2, 12.84° östl. L., 47.42° nördl. Br., 740.0 m SeehöheMKLit-Z91329: PF4, 12.79° östl. L., 47.54° nördl. Br., 1116.0 m SeehöheMKLit-Z91330: PF6, 12.78° östl. L., 47.56° nördl. Br., 1370.0 m Seehöhe
Pyrrhosoma nymphula
Pyrrhosoma nymphula, Frühe Adonislibelle
26.05.2023 | AT | Salzburg / Pinzgau / Saalfelden süd; Gruberbauer unterhalb Buschhalden; 735m
Bild: Ernst MoßhammerBestimmung: Guntram Hufler
Pyrrhosoma nymphulaPyrrhosoma nymphula